TRABZON BAROSU

Trabzon Barosu’nun kökeni, 8 Mayıs 1912 tarihinde kurulan Trabzon Dava Vekilleri Cemiyeti’ne dayanmaktadır. Osmanlı’nın 1875 tarihli Mehâkim-i Nizâmiye Dava Vekilleri Hakkında Nizamnâmesi uyarınca kurulan bu cemiyetin ilk başkanı, 1921’e kadar görev yapan Midhad Efendi'dir. Bu bölümde aktarılan tarihsel bilgiler, dönemin Trabzon basını olan Meşveret Gazetesi ve Envar-ı Vicdan Dergisinde yayımlanmış resmî kayıtlara dayanmaktadır.^[1]

Cemiyetin kuruluşu, dönemin Trabzon’da Meşveret Gazetesi ve Envar-ı Vicdan Dergisi'nde yayımlanan resmî ilanlarla belgelenmiştir. Cemiyet, Osmanlı taşrasında kurulan en erken meslekî örgütlenmelerden biridir.

Cumhuriyet’in ilanının ardından, 3 Nisan 1924 tarihli ve 460 sayılı Muhâmat Kanunu gereğince Trabzon Barosu yeniden teşkilatlanmıştır.

1924 tarihli Muhâmat Kanunu’nun yürürlüğe girmesinin ardından Trabzon’da bir baro oluşturulması yönünde somut girişimler başlatılmıştır. İstikbal gazetesinin 16 Ekim 1924 tarihli haberinde belirtildiğine göre, Cinayet Müdde-i Umumîsi Hafız Galip Bey başkanlığında yapılan ilk toplantıda Kanun’un uygulanabilirliği tartışılmış; nihayetinde genel kurul yapılması yönünde görüş birliği sağlanmıştır.

1925 yılı temmuz ayında Cinayet Müdde-i Umumîliği’nin gazeteye verdiği bir ilanla Trabzon’da muhami sayısının 10’a ulaşmış olması dolayısıyla bir baro oluşturulacağı, ruhsatnameye sahip muhamilerin 1 Ağustos 1925 tarihinde Cinayet Müdde-i Umumîliği dairesine gelmeleri duyurulmuştur.^[2]

Bu gelişmeyi takiben 3 Eylül 1925 tarihinde yapılan seçim sonucunda Trabzon Barosu’nun ilk yönetim kurulu şu şekilde belirlenmiştir:^[3]

Başkan       : Salih Zeki (Tuğtekin) Bey
İkinci Başkan: Feyzi Bey
Üye        : Kadri Mesut (Evren) Bey
Üye        : Mustafa Haydar Bey
Üye        : Hatipzade Kemal Bey

3 Eylül 1925 tarihinde yapılan seçimde Avukat Salih Zeki Tuğtekin, Baro Başkanlığına seçilmiş ve Cumhuriyet döneminin ilk Trabzon Barosu Başkanı olmuştur.

Bu araştırmalara göre, Trabzon Barosu’nun Cumhuriyet sonrası ilk başkanı, yaygın kanaatin aksine, Av. Salih Zeki Tuğtekin’dir.

Bu isimler, Trabzon Barosu’nun kurumsal hafızasında ve Türk hukuk tarihinin gelişiminde özel bir yere sahiptir.

1912’de kurulan Dava Vekilleri Cemiyeti, 1924 tarihli Muhâmat Kanunu sonrasında “Trabzon Barosu” adıyla yeniden teşkilatlanmış ve 1926 tarihli Dâhilî Nizamname ile kurumsal kimliğini resmen kazanmıştır.

Baro, kuruluşundan sonra uzun yıllar boyunca Trabzon, Rize ve Artvin illerini kapsayan bölgesel yetki alanında faaliyet göstermiş; 1964 yılında Rize Barosu’nun kurulmasıyla yalnızca Trabzon ili sınırlarında görev yapmaya başlamıştır.

Kurulduğu günden bu yana Trabzon Barosu, hukuk devleti ilkesinin, adaletin ve savunma mesleğinin gelişimi için çalışmış; üyeleri arasında bakanlık, milletvekilliği ve belediye başkanlığı gibi önemli kamu görevlerinde bulunmuş çok sayıda hukukçuyu yetiştirmiştir.

Bugün Trabzon Barosu, 1912’den günümüze uzanan 113 yıllık kurumsal mirası ve 1200’ü aşkın üyesiyle, Türkiye’nin en köklü barolarından biri olma özelliğini sürdürmektedir.

^[1] Trabzonda Meşveret Gazetesi, Envar-ı Vicdan Dergisi, 1912 yılı sayıları

^[2] Köksal, Ülkü. “Trabzon’da Dernekleşme Süreci (1919–1950).” Doktora Tezi, KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.

^[3] Usta, Veysel. “Osmanlı’da Baro Tarihçesi” (yayımlanmamış makale); Yeniyol Gazetesi, 6 Eylül 1341 (1925), Sayı 219–319.

TARİHTEKİ BAŞKANLARIMIZ

TRABZON BAROSU LOGOSU

Av. Coşkun GÜNER tarafından çizilen ilk logo

Revize Edilmiş Logo