TRABZON BAROSU İNSAN HAKLARI MERKEZİ YÖNERGESİ

Kuruluş

Madde 1: Bu yönerge, Trabzon Barosu İnsan Hakları Merkezinin kuruluş, görev, yetki ve çalışma esaslarını düzenler.

Merkezin üye sayısı, çalışma süresi, çalışma esasları ile bu yönergede yer almayan diğer hususlarda 15.03.2003 tarihli Genel Kurul toplantısında kabul edilen Trabzon Barosu İç Yönetmeliği hükümleri uygulanır.

Amaç ve Kapsam

Madde 2: Merkezin temel amacı, temel hak ve özgürlüklerin güvence altına alınması, hukukun üstünlüğünün sağlanması ve insan haklarının tanınması, korunması, uygulanması ve geliştirilmesi için ulusal ve uluslararası hukuk çerçevesinde çalışmalar yapmaktır.

Merkez, ırk, dil, din, mezhep, cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, yaş veya politik görüş farklılıkları nedeniyle hiçbir ayrım gözetmeden, herkesin temel hak ve özgürlüklere eşit şekilde erişebilmesi için insanlara destek olmayı hedefler.

Merkez, amaçlarını gerçekleştirmek için, Yönetim Kurulu’nun onayı çerçevesinde; yurt içinde her türlü alan çalışmasını yapar, faaliyet alanlarıyla ilgili gerektiğinde kurum ve kuruluşlarla Baro kanalıyla yazışma yapar, görevine giren konularda Baro aracılığı ile yazılı görüş bildirir, çalışma konusu ile ilgili gerekli gördüğü sayıda alt kurul oluşturabilir ve Yönetim Kurulu’nun onayı çerçevesinde ilgili kişi ve kurumlarla birlikte çalışır.

Tanımlar

Madde 3: Bu yönergede geçen tanımlar:

• Baro: Trabzon Barosu’nu,
• Yönetim Kurulu: Trabzon Barosu Yönetim Kurulu’nu,
• Koordinatör Yönetim Kurulu Üyesi: Baro yönetim kurulunca üyeleri arasından görevlendirilen koordinatörü,
• Yönerge: Trabzon Barosu İnsan Hakları Merkezi Yönergesini,
• Merkez: Trabzon Barosu İnsan Hakları Merkezini,
• Yürütme Kurulu: Trabzon Barosu İnsan Hakları Merkezi Yürütme Kurulunu
• Merkez Sözcüsü: Trabzon Barosu İnsan Hakları Merkezi Sözcüsünü,
• Sözcü Yardımcısı: İnsan Hakları Merkezi Sözcü Yardımcısını,
• Merkez Sekreteri: Trabzon Barosu İnsan Hakları Merkezi Sekreterini ifade eder.

Merkezin Görevleri

Madde 4:

Bu yönergede yazılı amaçları gerçekleştirmek doğrultusunda merkezin görevleri şunlardır:

a)       İnsan haklarına ilişkin ulusal ve uluslararası alanda seminer, konferans, toplantı ve benzeri etkinlikleri düzenlemek,

b)      Uluslararası planda insan hakları alanındaki gelişmeleri izleyerek, bunların ülkemizde de uygulanması için gerekli çalışmalarda bulunmak, ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar ile iş birliği içerisinde projeler üretmek ve yürütmek,

c)       İnsan haklarına ilişkin konularda süreli ve süresiz her türlü yayını Trabzon Barosu yayın birimi ile eşgüdümlü olarak yapmak.

d)      İnsan hakları konusu ile ilgili olarak ulusal ve uluslararası alanda kişi, kurum ve kuruluşlar, STK’larla ilişkiler kurmak, iş birliği içinde düzenli toplantılar ve diğer yöntemlerle bunları sürekli geliştirmek,

e)       Çalışma alanına giren konularda kullanmak ve değerlendirmek üzere Kişisel Verilerin Korunması hakkında mevzuata ve usule uygun olarak Barolar ve Barolar bünyesindeki insan hakları merkezleri başta olmak üzere uygun bulunacak kaynaklardan veri toplamak, işlemek, saklamak ve Trabzon Barosu Başkanlığı ve Yönetim Kurulu ile paylaşmak, insan hakları ihlallerine ilişkin olarak düzenli raporlar yayımlamak,

f)       İnsan hakları alanında uzman avukatların yetişmesini sağlamak amacıyla Trabzon Barosu Eğitim Merkezi ile eşgüdüm içinde meslek içi eğitim etkinlikleri düzenlemek, yürütmek ve danışmanlık hizmeti vermek,

g)      Adli görev yapan kişi ve kurumlara insan haklarının korunması ve eksiksiz olarak uygulanmasını sağlamak amacıyla eğitim vermek,

h)      Toplumun insan hakları alanında bilgisini ve duyarlığını geliştirmeye yönelik eğitim projeleri üretmek ve uygulamak,

i)        Uluslararası insan hakları belgelerinde benimsenen ilkeler doğrultusunda, insan hakları ihlallerine karşı ulusal ve uluslararası yargı mercilerine başvurmak ve hak aramak, uzman avukatlar, hukukçular ve diğer uzmanlar aracılığıyla insan hakları ihlali mağdurlarına ve ihlal iddialarına yönelik etkili hukuki destek sağlamak,

j)        Ulusal ve uluslararası alanlarda yaşanan insan hakları ihlalleri ve insan hakları alanındaki gelişmeleri ve eğilimleri izlemek, bu konularda Trabzon Barosu Yönetim Kuruluna veri ve bilgi göndermek, rapor sunmak, gerek gördüğü hallerde yerinde incelemede bulunmak,

k)      İnsan hakları ile ilgili konularda çalışma yapılması için Baro Yönetim Kuruluna tavsiyede bulunmak,

l)        Yasama sürecine katkıda bulunmak, gerektiği takdirde önerilerde bulunmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarla iletişim kurmak,

m)    İnsan hakları faaliyetlerinin toplumsal cinsiyet eşitliği konularında duyarlı bir şekilde planlanmasını ve uygulanmasını sağlamak için hak temelli merkezlerle güçlü bir eşgüdüm sağlamak amaçları ile ilgili gördüğü diğer her türlü etkinlik ve çalışmalarda bulunmak,

n)      Üç ayda bir Yönetim Kurulu'na çalışma raporu sunmak,

o)      Merkezin görev ve amaçları kapsamında gerekirse alt çalışma grupları oluşturmak.

Merkezin Yapısı

Madde 5:

p)      Trabzon Barosu İnsan Hakları Merkezi; Koordinatör, Merkez Yürütme Kurulu ve Merkez üyelerinden oluşur. İnsan Hakları Merkezi, Baronun Yönetim Kuruluna karşı sorumlu olup Yönetim Kuruluna Koordinatör vasıtasıyla raporlama yapar.

q)      Merkez üyeleri, merkezde çalışmak üzere başvuran Trabzon Barosu üyelerinden oluşur.

r)       Merkez, faaliyetlerini yürütürken gerekli görüldüğü hallerde Baro içinden veya dışından konunun uzmanı olan kişilerden “Danışman” sıfatıyla yararlanabilir.

s)       Diğer görevlerin yürütülmesi için ihtiyaç duyulduğunda alt kurullar Merkez Yürütme Kurulu tarafından oluşturulur, alt kurulların görev tanımları Yürütme Kurulu kararıyla belirlenir.

Koordinatör Yönetim Kurulu Üyesi

Madde 6: İnsan Hakları Merkezi Koordinatör Yönetim Kurulu Üyesi; Trabzon Barosu Yönetim Kurulu Üyeleri arasından, Yönetim Kurulu kararı ile ve Yönetim Kurulunun görev süresi ile sınırlı olmak üzere görevlendirilir. Koordinatör Üye; merkez toplantılarına katılır ve ilk toplantıyı yönetir, seçimlerin yapılmasını sağlar. Koordinatör Yönetim Kurulu Üyesi, Merkez ile Yönetim Kurulu arasında gerekli koordinasyonu sağlar. Yönetim Kurulunun isteği üzerine ya da gerekli gördüğünde merkezi toplantıya çağırır. Görevin gereği gibi yapılıp yapılmadığını izler ve denetler. Baro Yönetim Kurulunca gerekli görüldüğünde Koordinatör yönetim kurulu üyesi değiştirilebilir.

Merkez ve Yürütme Kurulu

Madde 7:

a)       Baro Yönetim Kurulu, İnsan Hakları Merkezinde görev almak isteyen avukatları belirlemek için gerekli duyuruları yapar ve belirlenen sürede başvuruları alır. İnsan Hakları Merkezi, başvuruda bulunan üyelerden oluşur.

b)      Yürütme Kurulu, Merkez üyeleri arasından seçilecek yedi üye ile doğal üyelerden oluşur.
Merkez, ilk toplantısında gizli oyla yedi üyeyi Yürütme Kurulunda görevlendirir.

c)       Trabzon Barosu Kadın Hakları Komisyonu Sözcüsü, Çocuk Hakları Komisyonu Sözcüsü ve Engelli Hakları Komisyonu Sözcüsü, Yürütme Kurulunun doğal üyesi olup kurul, toplam on üyeden teşekkül eder.

d)      İhtiyaç duyulması halinde bu sayı, Trabzon Barosu Yönetim Kurulu kararı ile artırılabilir.

e)       İnsan Hakları Merkezi Yürütme Kurulu, kendi üyeleri arasından gizli oyla sözcü, sözcü yardımcısı ve sekreteri seçer.

f)       Seçimli Baro Genel Kurullarını takip eden bir ay içinde İnsan Hakları Merkezinin Yürütme Kurulu yeniden belirlenir.

Yürütme Kurulunun Görev ve Yetkileri

Madde 8:

a)       Merkezin amacı doğrultusunda gerekli çalışma programlarının hazırlanması, projelendirilmesi ve yürütülmesi.

b)      Merkezin yıllık faaliyet raporunun hazırlanması.

c)       Merkezin amaçlarının gerekli kıldığı komisyonlar ve alt çalışma gruplarının oluşturulması ve bu grupların eşgüdümünün sağlanması.

d)      Merkezin çalışma alanı ile ilgili olarak Baro Yönetim Kurulunun vereceği işlerin yürütülmesi.

Merkez Sözcüsü

Madde 9:  Merkez Sözcüsü, Merkezi temsile yetkili olup, merkez çalışmalarına başkanlık eder. Gerekli gördüğünde merkez üyelerini toplantıya çağırır. Görevlendirmeleri yapar ve görevin gereği gibi yapılıp yapılmadığını izler ve denetler. Merkez Sözcüsünün görev süresi; Trabzon Barosu Yönetim Kurulunun görev süresi ile eş sürededir. Yönetim Kurulu görev süresi sona erdiğinde, Merkez Sözcüsünün görev süresi de sona erer.

Merkez Sözcüsünün Görevleri

Madde 10:

a)       Merkezin faaliyet alanına giren konularda Yönetim Kurulunu bilgilendirmek ve merkezin hızlı ve etkin müdahale etmesini sağlamak.

b)      Yönetim Kurulunun merkeze ilişkin kararları ve çalışma ilkeleri ile yapılacak etkinlikler ve yapılacak işler konusunda merkeze bilgi vermek.

c)       Merkez tarafından yapılan çalışmaları üç ayda bir rapor halinde hazırlayıp Yönetim Kurulu’na sunmak.

d)      Merkeze başkanlık etmek, Trabzon Barosu Başkanı ve Yönetim Kurulunca yapılan görevlendirmeler üzerine, bu yönerge çerçevesinde yapılan çalışmalara ve etkinliklere Trabzon Barosu’nu temsilen katılmak.

e)       Toplantı gündemini, konuların önceliklerini dikkate alarak belirlemek ve merkez üyelerine sunmak.

f)       Yapılan tüm toplantıların düzenli tutanaklarının ve çalışma belge ve bilgilerinin düzenli olarak dosyalanmasını sağlamak.

Merkez Sözcü Yardımcısı

Madde 11: Sözcü Yardımcısı, Merkez Sözcüsünün bulunmadığı zamanlarda veya Merkez Sözcülüğü boşalmışsa, yenisi seçilip göreve başlayıncaya kadar Sözcüye ait yetkileri kullanır ve görevi eksiksiz yerine getirir.

Merkez Sekreteri

Madde 12: Gerekli görüldüğünde Sekreter Üye merkez üyelerinin kendi aralarında yapacakları seçimle değiştirilebilir. Sekreterin bulunmadığı hallerde onun görevini en kıdemsiz üye yerine getirir. Sekreter üye, güncel ve öncelikli konuları, gerekirse görüşülmek üzere gündem haline getirerek Merkez Sözcüsü ve Koordinatör Yönetim Kurulu üyesine sunar, yapılan tüm toplantıların tutanaklarını tutar, çalışmaların belge ve bilgilerini düzenli olarak dosyalar. Dokümantasyon ve diğer çalışmaları yapmak üzere üyeler arasından görevlendirme yapılmasını Merkez Sözcüsünden talep eder. Görevlendirme yapılan üyelerin hazırladıkları raporları takip eder, arşiv çalışmalarını yapar. Trabzon Barosu Yönetim Kuruluna sunulacak önerileri yazılı hale getirir.

Toplantılar

Madde 13: Yürütme Kurulu, en az ayda bir kez en az dört üyesinin katılımı, Merkez ise en az 3 ayda bir kez salt çoğunluk ile toplanır. Önemli bir sebebin çıkması halinde merkez sözcüsü, belirleyeceği gün ve gündemle kurulu ve merkezi olağanüstü toplantıya çağırabilir. Merkez toplantılarına stajyer avukatlar ve diğer ilgililer de çağrılabilir.

Kararlar

Madde 14: Kararlar oy çokluğu ile alınır. Karar yeter sayısı yarıdan bir fazladır. Oylarda eşitlik halinde kurul sözcüsünün bulunduğu taraf üstün tutulur. Koordinatör Yönetim Kurulu üyesinin oy hakkı yoktur. Toplantılarda alınan kararlar, karar defterine tarih ve sıra numarasıyla yazılır ve toplantıya katılanlarca imzalanır.

Gündem

Madde 15: Toplantılarda görüşülecek konuları içeren ve merkez sözcüsü tarafından hazırlanan gündem, toplantı gününden en az bir gün önce merkez üyelerine güncel yöntemlerle (telefon, SMS, e-posta vs.) iletilir.

Üyeliğin Düşürülmesi, İstifa

Madde 16: Yürütme Kurulu üyeleri, toplantılarına katılmak ve baro yönetim kurulu ile merkez tarafında verilecek görevleri yapmak zorundadırlar. Kurul üyelerinin, kabul edilebilir bir özre dayanmaksızın seçilme tarihi esas alınarak birer yıllık süre içinde peş peşe 3 kez toplantılara katılmaması veya Trabzon Barosu Yönetim Kurulu ve Merkez tarafından verilecek görev ve kararları yerine getirmemesi halinde, Baro Yönetim Kurulu tarafından kurul üyeliğinin düşürülmesine karar verilir. Üyeliği düşürülen veya istifa eden üye yerine, merkez üyeleri tarafından yeni üye seçilir.

Dava İzleme Usulü

Madde 17:

a)       İnsan Hakları Merkezi, bu yönergenin kapsamına giren davalar konusunda re’sen ya da başvuru üzerine davayı izleme veya Trabzon Barosu adına davaya müdahil olma kararı alarak, görevlendirilen isimlerle beraber Baro Yönetim Kurulunun onayına sunar. Görevlendirmede, üyenin merkezin dava izleme ve raporlama eğitimlerine katılmış olmasına özen gösterilir. Baro Yönetim Kurulunun onayı üzerine, görevlendirilen üyeler davayı Trabzon Barosu adına izler.

b)      İzleme ile görevlendirilen üye, davanın duruşma ve ara kararları hakkında Yürütme Kuruluna düzenli bilgilendirme notları sunar. Üye, davaya ilişkin derece mahkemelerinde ve/veya Anayasa Mahkemesinde karar alınması üzerine bir değerlendirme raporu hazırlar. Bu rapor, İnsan Hakları Merkezi Yürütme Kurulu tarafından incelendikten ve Trabzon Barosu Yönetim Kurulu tarafından onaylandıktan sonra dijital ve basılı ortamda kamuoyu ile paylaşılır.

c)       Yürütme Kurulunun önerisi ile Baro Yönetim Kurulu, dava izleme ile görevlendirilen üyenin görevini yerine getirmemesi veya görevini ihmal etmesi halinde ilgili üyenin görevlendirmesini kaldırabilir.

Başvuruların İncelenmesi Usulü

Madde 18:

a)       Anayasa ve uluslararası antlaşmalarda korunan haklarının ihlal edildiğini ve bu ihlalin giderilmesine ilişkin hukuki yardıma ihtiyaç duyduğunu düşünen gerçek ve tüzel kişiler İnsan Hakları Merkezine başvurabilir.

b)      Yürütme Kurulu, merkeze yapılan başvuruların, Trabzon Barosu bünyesindeki diğer merkez, kurul ve komisyonların görev alanına girmeyip İnsan Hakları Merkezi faaliyetleri kapsamında kaldığı kanaatine varırsa başvuruyu inceler. Yürütme Kurulu, Baronun şikâyetle ilgili alabileceği karar ve önlemleri içeren bir talep yazısı hazırlayarak Baro Yönetim Kuruluna sunar.

c)       Yürütme Kurulu, başvuruya ilişkin rapor hazırlanmasına gerek duyulan hallerde, başvuru koşullarına bağlı olarak bir veya birden fazla merkez üyesini raportör üye olarak atamak üzere Baro Yönetim Kurulunun onayına sunar. Raportör seçiminde, merkezin raporlama ve izleme eğitimlerine katılmış olan üyelerin seçilmesine özen gösterilir.

d)      Baro Yönetim Kurulunun onayı ile atanan raportör üye(ler), başvuruyu inceler; merkez başvuru formu ve kontrol listesi dahil olmak üzere gerekli belgeleri tamamlatır, ilgililerle görüşür, bilgi ve belgeleri toplar, gerektiğinde cezaevi ve karakol ziyaretleri yapar, ilgililerin anlatımlarını tutanak altına alır, elde edilen bilgiler ışığında izleme raporu düzenler ve Yürütme Kuruluna sunar.

e)       Yürütme Kurulu, raportörün hazırladığı raporu uygun bulursa onaylar ve Baro Yönetim Kuruluna sunar. Eksik veya hatalı düzenlendiğini tespit ederse raporu raportöre iade ederek eksikliklerin giderilmesini ister.

f)       Yürütme Kurulu, raportörün raporu zamanında sunmaması, hiç sunmaması ya da görevin diğer gerekliliklerine aykırı faaliyette bulunması halinde raportörün görevden alınmasını Baro Yönetim Kuruluna önerebilir.

Merkezin Giderleri

Madde 19: Merkezin faaliyetleri sırasında giderlerin ortaya çıkması halinde durum yazılı şekilde Baro Yönetim Kurulu’na bildirilir. Yönetim Kurulu tarafından uygun görülen giderler Baro bütçesinden karşılanır. Merkez faaliyetlerinin yürütülmesi için yapılan harcamaların belgelendirilmesi zorunludur. Harcamalar fatura, perakende satış vesikası, ödeme fişi, gider pusulası ile belgelendirilir. Belge temini mümkün olmayan hallerde harcama tutanağı düzenlenir. Harcama belgelerinin sayman tarafından uygunluğu denetlendikten ve tahakkuku yapıldıktan sonra merkez sözcüsünün onayı ile muhasebeleştirilerek ilgililere ödenir.

Yürürlük

Madde 20: Bu yönerge Trabzon Barosu Yönetim Kurulunun 25.09.2025 tarih ve 56/2 sayılı kararıyla oy birliğiyle kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. İş bu yönergenin yürürlüğe girmesi ile birlikte bu Trabzon Barosu Yönetim Kurulunun 07.11.2024 tarih ve 126/17-7 sayılı kararıyla kabul edilen Trabzon Barosu İnsan Hakları Komisyonu Yönergesi yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürütme

Madde 21: Bu yönerge hükümlerini Trabzon Barosu Başkanlığı yürütür. İşbu yönergede hüküm bulunmayan hallerde Avukatlık Kanunu, Avukatlık Kanunu Yönetmeliği ve Trabzon Barosu İç Yönetmeliği hükümleri uygulanır.